Enflasyon Swap (inflation swap) nedir?

Ekonomilerin genel gidişatını anlamaya çalışan birçok insanı rahatsız eden şeylerden biri, hiç şüphesiz, resmi enflasyon rakamları ile kişisel deneyimlerden yapılan çıkarımların uyuşmamasıdır. Bazen istatistiklerin yalan söylediğini düşünebiliriz. Mark Twain’in dediği gibi, yalan, berbat yalan ve istatistik şeklinde üç farklı yalan türü olduğuna da inanabiliriz. Ama unutulmaması gereken bir husus var. Birkaç ürüne göre yapılan değerlendirmeler fiyatlar genel seviyesini yansıtmayacağı ve enflasyon rakamı da olamazlar.

Gelin şimdi derin finansal piyasalar içinde enflasyon beklentisinin nasıl ölçüldüğünü gösteren bir dizi finansal enstrumanı tanımaya çalışalım. Gelecekteki enflasyon beklentisi üzerine kurulan ve gelecekteki enflasyonu bugüne indirgeyerek fiyatlandıran finansal ürünlerin başında enflasyon swap’ları geliyor.

Enflasyon swap’ları (inflation swap) enflasyon üzerine dizayn edilen türev ürünlerin ortak adıdır. Enflasyona endeksli türevleri kullanarak gelecek dönemlerdeki enflasyon riskini bir taraftan başka bir tarafa geçirirler. Bazı ülkelerde organize piyasalarda da işlem gören bu enstrumanlar genellikle tezgah üstü piyasalarda yaygındır.

Emeklilik fonlarının gelecek dönemlerdeki yükümlülüklerini önemsemeleri ile birlikte enflasyon swapları giderek daha sık kullanılır olmaya başlamıştır. Bunun ardındaki temel düşünce sudur. Eğer gelecek dönemlerdeki enflasyon değişimlerinden etkilenecek bir borcunuz varsa, teknik olarak finansal uyum sağlayabilmeniz için bunu enflasyona endeksli bir varlıkla finanse etmeniz gerekir. İşte enflasyon swap’larının yaratılışı ardındaki temel düşünce budur.

Enflasyon swap’larının çalışma mantığı bakımından diğer swaplardan önemli bir farkı yoktur. Taraflardan biri piyasa faizi öderken diğeri enflasyon oranında faiz ödemesi yapar. Basit bir örnekle anlatmaya çalışalım. Diyelim ki bir yatırımcı gelecek dönemlerdeki enflasyon riskinden korunmak için 100.000 USD tutarında bir enflasyon swap’ı alıyor. Kontratın alındığı anda piyasadaki faiz oranının %10 olduğunu varsayalım. Kontratın vadesinin 1 yıl ve vade sonundaki enflasyon oranının %15 olduğunu düşünelim. Bu durumda yatırımcı vade sonunda 10.000 USD ödeme yaparken 15.000 USD ödeme alacaktır. Enflasyonun yükselmesi nedeniyle 5.000 USD kazanç elde etmiş olacaktır.

Görüldüğü gibi enflasyon swapları sadece bir hedge enstrumanı değil aynı zamanda bir yatırım aracı olarak da kullanılabilmektedir. Enflasyon endişelerinin arttığı şu günlerde enflasyona endeksli ürünlerin de giderek daha fazla popüler olacağını söylemek sanırız pek zor olmayacaktır.