23 Kasım 2008 Pazar

Hamamböceği Teorisi



2006 yılı sonlarında, dünyanın en büyük bankasının piyasa değeri 274 milyar $’dı. Cuma günü itibariyle, hisse fiyatının piyasadaki hisse sayısıyla çarpılmasıyla elde edilen market kapütülizasyon yöntemine göre piyasa değeri 20 milyar $.

Şirketin hisselerinin sadece bu haftaki değer kaybı %60’ın üzerinde. Şirket yönetiminin, iş birimlerinden bazılarının ya da şirketin tamamının satışı yönündeki opsiyonları değerlendirdiği söylentileri, hisse değerini son 16 yılın en düşük seviyesine getirdi. Pek de karamsar sayılamayacak bir bakış açısıyla yorumlandığında, Citibank’ın değerlendirecek opsiyonunun kalmadığı ortada aslında.

En kötü senaryoda, şirketin AIG gibi, ABD hükümeti tarafından kamulaştırılacağı bekleniyor. Artık yatırımcılar Citibank’ın finansal çöküşünün kaçınılmaz olduğunu, sıradaki bankanın Bank of America(BoA) olacağını söylemeye başladılar bile.

Rakip bankaların, birbirlerinin finansallarına daima güvensizlik içinde yaklaşımları, piyasalarda da güvensizliği tetikliyor. Citibank’ın, bilançomuz sağlam ve müşterilerimizle ilişkilerimiz güçlü şeklindeki açıklamaları, Lehman Brothers’ı iflasa taşıyan CEO Dick Fuld’un açıklamalarına benzetilip, şirket hisseleri için kısa pozisyon alınması öneriliyor.

Citibank’ı uçurumun kenarına getiren rakamlarını kısaca özetlemek gerekirse; 2 trilyon $’ın üzerindeki aktifleri, batan Wachovia’nın 3, Washington Mutual’ın 6 katı büyüklüğünde. 37.1 trilyon $’lık türev ürünlerin bilançolarda bomba etkisi yaratmaya başlaması, Citibank’ı da endişelendiriyor. Zira bankanın elindeki türev ürünlerin toplam tutarı, Wachovia’yı paramparça edenlerin sekiz katından fazla. Tahakkuktaki ikamet amaçlı mortgage kredilerin toplam tutarı 202 milyar $. Birçoğundaki vade aşımı 90 güne ulaşmış durumda. Tahakkuk oranının %41 seviyesinde olduğu ve binlercesinin ödenmediği taşıt kredileri ise bir diğer önemli problem. Dev yatırımlar çok kısa bir sürede finansal kum kalelerine dönüşmüş durumda.

Birkaç ay öncesine kadar Wachovia’yı almak için büyük mücadele gösteren ve kaptırdığı rakibi Wells Fargo’ya dava açan Citibank, şu an iflasın eşiğine gelmiş durumda. Morgan Stanley ve Goldman Sachs’ın da hızlı şekilde batıyor olması, Citibank’ın birleşecek şirket bulma ihtimalini düşürüyor. 53.000 kişinin işten çıkarılacağı da düşünülürse, finansal sektör cılkı çıkmış bir görüntü sergiliyor gerçekten.

Her şey geçen yıl subprime problemiyle başladı. İlk istila Bear Stearns’dü. Hükümet ve analistler, sıkıntının Bear Stearns ile sınırlı kalacağını söylediler. Derken Asya ve Avrupa’da tüm büyük bankalar etkilenmeye başladı. İzlanda ve Macaristan gibi ülkeler komple felaketin eşiğine geldiler. Hiç kimsenin Citibank, Wachovia, Goldman Sachs gibi bankaların etkilenmesi için bir neden göremiyordu. Citibank’a bakın mesela. Sovereign fonlar, Arap prensleri, ABD Hazinesi ve FED milyarlarca dolar döküyorlardı şirkete. Fakat yetmedi. Şirketin hisse değeri giderek sıfıra yaklaşıyor.

Finansal sistemde “hamamböceği teoremi” denilen bir kural vardır. Ne zaman evinizde ortalarda dolaşan bir hamamböceği görseniz, bir yerlerde saklanan onlarcasının daha olduğunu düşünürsünüz. Finansal piyasalar da aynı kabullenmeyle çalışır. Ne zaman bir sorun belirse, yatırımcılar yenilerinin kapıda olduğunu düşünürler. Bugün gelinen noktayı hamamböceği teorisi fazlasıyla açıklıyor sanırız.

Hiç yorum yok: