Daha büyük budala teorisi!

Hisse senedi piyasalarının 300 yılını inceleyen uzmanlar fiyatların oluşumu konusunda tek bir bilimsel kesinliğe ulaşmışlardır: Rastlantısallık! Kitle histerisinin dönemsel patlamaları sonrasında oluşan fiyat balonlarında bile bu ilke değişmez. Fiyatların değişimi daima rastlantısaldır.

Finansal okuryazarlığı “küçük sayıdan büyük sayı çıkarılamaz” bilgisinin öğretildiği ilkokul seviyesinde olan birçok amatör yatırımcı için bu olgunun kavranması epeyi bir zaman alır. İşte bu zayıflığın farkında olan bazı fırsat düşkünleri, insanların heves ve budalalıklarını kullanarak ceplerini doldurup ünlerini arttırırlar. Bunu da hep bilinen gizemli matematiksel yöntemleri kullanarak yaparlar. Çünkü hedef kitlelerinin en zayıf olduğu yer burasıdır.

“Borsada Nasıl %2300 Kar Yaptım?” adlı kitap tam böyle bir koordinatta yer alıyor. Bilimin ve finansın teorileri arka arkaya sıralanarak bilimsel bir düzlemde elde edildiği söylenen %2300 getirinin formülü sunuluyor. En azından kitabın tanıtımından anlaşılan bu. Peki ama gerçekten borsalarda elde edilecek bu seviyedeki bir getirinin herkese öğretilecek bir formülü olabilir mi?

Elbette ki olabilir. Bir hisse senedinden %30.000 kar elde edilebilir. Nasıl mı?

Başarılı Rus işadamı Sergei Mavrodi 1994 yılında sahibi olduğu MMM adlı şirketin hisselerini halka açar. Getiri vaadi yıllık %1.000’dir ve bu orandan karpayı dağıtılır. Şirketin değeri inanılmaz şekilde her gün yükselmektedir. Yatırımcılar MMM hisselerine akın etmektedir. Şirkete giren para o kadar çoktur ki paralar oda sayısı itibariyle sayılmaktadır. “Bugün 2 oda para geldi” şeklinde kasa fişi kesilir olmuştur. Hiç kimse bu şirketin ne iş yaptığını merak etmemiştir. Önemli olan getirinin yüksekliğidir. Bu yaklaşık olarak her gün şirket kasasına 50 milyon dolar girdiği anlamındadır. Müşteri ilgisi sürekli artmaktadır. Rekabet, yıllık getiri hedefini %30.000’e çekmiştir. Artık insanlar %30.000 kazanmaktadırlar. Fakat saadet zinciri uzun sürmez.

Şirket polis tarafından basıldığında çarpıcı gerçek su yüzüne çıkar. Ortada üç kişinin çalıştığı ve borsaya girmemiş bir şirket vardır. Hisse senedi fiyatı günlük olarak Mavrodi tarafından ayarlanmakta ve her gün yükseltilmektedir. Böylece aldığınız hisseyi ne zaman satarsanız satın daima yüksek bir getiri elde etmektesiniz. İşte %30.000 kar ancak bu şekilde elde edilir. Peki sonuç ne oldu dersiniz? Bazı haberler tam 40 milyon kişinin parasını kaybettiğini söylemektedir. İşte %30.000 getiri hikayesinde tek gerçek budur.

Finansal okuryazarlığın gelişmemiş olduğu topluluklarda matematiğin gizli bir simyası olduğunu ve bunu kendilerinin bildiğini öne sürerek insanları budala gibi görenler daima olur. Bu arkası gelmez bir oyundur. “Daha büyük budala” kuralı denilen bir yön izler. Bir sonraki kitap %3.300 getiri, daha sonraki %4.300 getiri vaat eder. Hedef kitlelerine sessizce “sen daha büyük budalasın” diye mırıldanarak kazanç elde edilir. Olan her zamanki gibi masum insanlara olur. Bedava öğle yemeği diye bir şey olmadığını bir kere daha anlamış olurlar.

Bilimsel nitelik cilası atılarak, eleştirel bakış açısını kaybetmiş savunmasız insanları istismar etmek bilgi çağında artık sıradan bir durum haline gelmiştir. “Borsada Nasıl %2300 Kar Yaptım?” kitabında da sunulan budur. Kaos teorisinden davranışçı finansa atlayan çok bilmiş bir terminoloji ile entelektüel sahtekarlığın en ileri sahneleri yaratılır. Kuantum mekaniği gibi sıradan insanın popüler düzeyde anlayabileceği bir konuda engin bilgi sahibi olunması gerektiğini söylemek her şeyden önce kendini bilmezliğin başarılı bir göstergesidir. Tüm bu sebepler yan yana geldiğinde çıkarabileceğiniz tek bir sonuç vardır: Bu tür kitapların hiçbir anlamı yoktur!

Eğer size birisi matematiksel entrikalar veya başka bir şekilde piyasalarda “yüzde bilmemkaç” getiri vaat ederse şunu asla unutmayın. Borsaların tek bir ilerleme şekli vardır; o da rastlantısallıktır. %2.300 getiri ancak Mavrodi sistemi ile yaratılabilir. Lütfen, daha büyük budala olmayın!