ABD yeni başkanını seçti ama sonuç herkesi şaşırtmışa benziyor. Trump'ın nasıl kazandığı herkesin merak ettiği bir konu. Sahi, Trump seçimi nasıl kazandı?
Ekonomistler her konuda olduğu gibi bu konuda da cevabı bulmuşa benziyorlar. Trump'ın nasıl kazandığını merak ediyorsanız, ekonomistlerimiz nedeni sizler için açıklıyor.
Ekonomistlere göre Trump nasıl kazandı?
Adam Smith
Camianın "Edim" değil "Adam" Smith olarak tanıdığı modern kapitalizmin fikir babasına göre Trump'ın kazanmasının tek sebebi görünmez eldir. Zaten Trump'ın kazanacağı evimize bedeva ekmek ve makarna getiren iyi niyetli fırıncının gelişinden belliydi. Üşüyoruz Trump Reyiz, kömür de getir!
Karl Marx
Karl Marx'a göre Trump'ın kazanmasının tek nedeni asgari ücretle çalıştırılan ipone işçileridir. Zavallı işçi Trump ile katı olan her şeyin buharlaşacağını şimdi daha iyi anlayacak. Sen Amerikasın, büyük düşün!
Ludwig von Mises
Ona göre Marx seçimlerden hiç anlamıyor. Trump'ın seçilmesinin sebebi emeğin kapital ile yönetilmemesidir. Hatta bu hususta çok ciddidir: Her kim yaşamayı ölüme, mutluluğu çile çekmeye, huzuru ızdıraplara tercih etmekte ise üretim araçlarındaki özel mülkiyeti hiç tavizsiz savunmalıdır. Yani kısaca demek istiyor ki; Sarıoğlan, vur de vuralım, öl de ölelim!
John Maynard Keynes
Keynes'e göre Trump'ın kazanmasının sebebi devletin seçim sistemine müdahale etmemiş olmasıdır. Eğer devlet müdahale etseydi Trump seçilmezdi. Bu açıklamanın ardından Keynes, "Seçimlerle devlet müdahalesinin ne ilgisi var?" diye soran gazeteciye de aynen şu yanıtı vermiştir: "Beğenmiyorsan, kendi teorini kendin yaz." Gençler selam, ben tanrınız, Kanada'ya taşınıyorum, Amerika'yı koruyacak başka birini bulursunuz artık!
Milton Friedman
Bu sözden kendisine vazife çıkaran Friedman, Keynes'e tavır alarak aynen şöyle demiştir: "Trump'ın seçilmesinin sebebi devletin müdahale etmesidir. Devlet seçimlere müdahale etmeseydi Trump seçilmezdi." Yani demek istiyor ki, Trump'ın kazanmasından daha hayret verici olan Trump'a kaybetmektir.
Thorstein Veblen
Veblen'e göre karakteri bozuk kültürsüzler, gösteriş amaçlı tüketim, özel mülkiyet ve parası bol aylaklar Trump'ın kazanacağının alametiydi. Veblen oldukça karamsar bir ekonomisttir. Artık küçük buhranlar olmayacak, büyük buhranlar olacak diyerek büyük bir buhran beklediğini de her fırsatta belirtmiş ve eklemiştir: Şimdi siz bu adamı başkan yapan sisteme mi geçiyorsunuz?
Herbert Simon
İnsan beyninin yetersizliğini ekonomi alanında ilk fark eden oydu. "İnsan beyni kısıtlı çalışır; her şeyin cevabını bilemez; atar tutar; o zaman ben de atayım," diyerek Trump'ın seçilmesinin sebebini şöyle özetlemiştir: "Öyle güzel uyuyordun ki, uyandırmaya kıyamadım Amerika!"
Nouriel Roubini
Roubini'ye göre Trump'ın seçilmesinin sebebi çok fazla kişinin konut kredisi alması ve sonra da taksitlerini ödeyememesidir. Hatta bu durum kriz değil kıyamettir. Trump Reyiz geldikten sonra konut kredileri tıkır tıkır ödenecektir. Bu duruma kısaca "trumping" diyoruz. Tüm Amerikalıları milli iradeye saygı duymaya davet ediyorum!
Thomas Piketty
Dünyada hiç kimsenin baştan sona okuyup bitiremediği ilk best-seller ekonomi kitabını yazan ekonomisttir. Ülkemizdeki binlerce kişinin de "Şu çılgın Türkler" zannedip kitabı satın aldığı, 50 sayfa okuyup rafa kaldırdığı bilinmektedir. İşte, bu efsane ekonomiste göre Trump'ın seçilmesinin sebebi faiz yiyenlerdir. Faiz oranı büyüme oranından büyükse zengin daha zengin oluyormuş. O nedenle de Trump kimsesizlerin kimi olmuştur.
Daniel Kahneman
Davranışsal finansı başımıza musallat eden bu ekonomiste göre Trump'ın kazanmasının sebebi ekonomik içgüdüleri ile karar vererek sahip olduğundan daha çok harcayan insanlardır. Bu görüşünü de deneysel bir örnekle şöyle açıklıyor: "Kadın giyim reyonunu ikinci kata değil de giriş katına, erkek giyim reyonunu giriş kata değil de ikinci kata koyarsanız Trump'ın seçilmesine neden olursunuz." Hamdolsun, bizde hepsi doğru yerde! Yine de Amerikan halkının panik yapmasına hiç gerek yok; pratikte bir şey değişmeyecek, çünkü zaten Amerika'yı yedi aile yönetiyor!
George Akerlof
Akerlof'a göre Trump'ın seçilmesi asimetrik bilgi meselesidir. Çarpık arabayı yeni fiyatına satan dolandırıcı satıcılar yüzünden olur. Yani demek istiyor ki; Amerika'daki Türklerin kendilerini tam anlamıyla evlerinde hissedecekleri bir siyasetçi gelmiştir. Trump Bey diyeceksiniz!
Gary Becker
Bu ekonomistimize göre seçim tahminciliği işi çok abartılmıştır. Trump'ın kazanacağını öngörememek çok da üzerinde durulacak bir şey değil. Bu hususta şöyle der: "İki tip (seçim) tahminci vardır; bilmeyenler ve bilmediğini bilmeyenler." Hatta daha da ileri gider ve şunu ekler: "Seçim tahminciliği (iktisat) mesleği, kelimeleri özenle seçiyorum, iflas etmiştir." Biz yıllardır çekiyoruz, başımıza musallat edenler çeksin biraz da! Yürü be Trump!
Frederic Bastiat
Bastiat, konuya farklı bir bakış açısından bakar ve senatoya bir dilekçe yazar. Dilekçe aynen şöyledir: "Ekonomik, finansal, siyasi, ahlaki ve bilimum krizlerin üreticilerinden senatoya dilekçe; Trump'ın sebep olduğu haksız rekabeti derhal kaldırınız. İmza, ekonomistler."
Eski bir Romalı'nın dediği gibi: We came, we saw, she lost!
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder