Ülkemizde son on yıldır şişirilen en büyük balon hiç şüphesiz "enflasyonu nasıl düşürdük" balonudur. 15 yıl içinde %50'lerden %10'lar seviyesine gelen enflasyon oranı herkese "canavarı sonunda yendik" nidaları attırıyordur muhtemelen. Gerçekten de canavarı tarihimiz boyunca ilk kez bu kadar başarıyla yeniyoruz galiba. Emeği geçenleri tebrik etmek herkesin borcu. iRRasyonel olarak biz de teşekkür etmek amacıyla ekranın başına oturduk. Ama rakamların "yanardönerli" yapısını bildiğimiz için önce basit bir araştırma yapalım dedik. Dünya Bankası verilerini inceleyerek son 15 yıllık enflasyon oranlarına baktık. Acaba enflasyon oranları dünyada nasıl bir seyir izlemişti? Ya da daha basit söylersek enflasyonu gerçekten yenmiş miydik?
2000 yılında enflasyon oranımız yıllık %55 seviyelerindeydi. Dünyadaki en yüksek enflasyon oranları Kongo, Angola ve Belarus'taydı. Oranlar sırasıyla 514, 325 ve 169'du. Yani enflasyon oranı, dünyanın en yüksek üç ülkesinde ortalama %336 seviyelerindeydi. Türkiye ile bu üç ülke arasındaki fark 281 puandı. Peki 2013'e geldiğimizde durum ne olmuştu?
2013 yılında ülkemizde enflasyon oranı %7,5 olarak gerçekleşmişti. Peki dünyanın enflasyon oranı en yüksek üç ülkesinde durum neydi dersiniz? 2013 yılında dünyadaki en yüksek enflasyon Venezüella'daydı. Onu İran ve Malawi takip ediyordu. Enflasyon oranları sırasıyla 40, 39 ve 27'ydi. Yani enflasyon oranı en yüksek üç ülkenin ortalaması %35'ti. Türkiye ile bu üç ülke arasındaki fark ise sadece 27,5 puandı.
Şimdi hep beraber bu verileri kıyaslayarak yorumlayalım. Enflasyon oranımız 2000 yılında yüksek olmakla birlikte dünyanın en kötü enflasyon oranlarıyla karşılaştırıldığında çok çok iyi seviyelerdeydi. 2013 yılına gelindiğinde ise bu durum biraz değişmişti. Ülkemizde enflasyon oranı gerilerken dünyada da gerilemişti. Hatta neredeyse dünyada enflasyon denilen bir şey kalmamıştı. En kötü üç ülkede bile sadece %35 enflasyon vardı. Yani aslında enflasyonu biz değil herkes yenmişti. Ya da daha açık söylersek dünyada enflasyon diye bir şey kalmamıştı. Şaşırdınız mı yoksa?
Fazla şaşırmayın ve şimdi vereceğimiz rakamı bekleyin. 2013 yılında Dünya Bankasına 163 ülke enflasyon oranını bildirmişti. Bu ülkeler içinde Türkiye en düşük enflasyon oranı açısından 141. sıradaydı. Enflasyon oranı bizden daha kötü olan dünyada sadece 22 ülke vardı. Ne kadar enteresan değil mi? 2013 yılında dünyanın en kötü 141. enflasyon oranına sahibiz ve bizden daha kötü durumda olan sadece 22 ülke var. Şimdi şaşırabilirsiniz artık. Ama bence şaşırmak yerine kendimize acıyalım.
Sadece rakamların görece değerlerine ve politiklerin yönlendirici yorumlarına bakarak karar verirseniz enflasyon canavarını yendiğinizi hatta "hadım ettiğinizi" düşünebilirsiniz. Ama biraz araştırıp rakamları birbiriyle kıyaslarsanız sonucun hiç de böyle olmadığını görürsünüz. 15 yıldır bu gerçeği tek bir ekonomistin bile ortaya koyamamış olması, görevi sizi bilgilendirmek olan ekonomistlerin işlerine ne kadar vakıf olduklarını fazlasıyla gösteriyordur herhalde.
Bu rakamlar tek bir gerçeğin altını çiziyor. Türkiye enflasyon canavarını yenmiş falan değildir. Sadece canavar ekonomideki görevini bitirerek tatile çıkmıştır. Hepsi bu!.. Neyse konuyu uzatmayalım. Siz enflasyon canavarını hadım ettiğinizi düşünürken biz basit bir soruyla son noktayı koyalım: Enflasyon oranı dünyanın en kötü 141.ülkesi kim dersiniz?
2 yorum:
referans linklerini verirseniz daha iyi olur. listeye bir de kendisi göz atmak isteyen okuyucular olacaktır
10.04.2015 tarihinde SÖZCÜ gazetesinde çıkacak olan yazımda, izninizle yazınızı kullanıyorum.
Saygılarımla
MuratMuratoğlu
Yorum Gönder