18 Haziran 2012 Pazartesi

Dolar basmak ne işe yarar?

Morgan Stanley global dolar arzı ile talebi arasında 2 trilyon dolarlık bir boşluk olduğunu belirtiyor. Merkez bankalarının dolar depolamaları ABD dolarına talebi arttırıyor. 2 trilyon dolarlık boşluğun ABD’yi üçüncü parasal gevşeme (QE3) hareketine sürükleyip sürüklemeyeceğini Fed’in yeni risk yönetimi plan ile yakında göreceğiz. Fakat her zaman karşımıza çıkan bir soru burada da karşımıza çıkıyor. Sürekli dolar basarak piyasalara enjekte etmek ne işe yarıyor?

Bu sorunun cevabı Japonya’nın Ise şehrindeki bir tapınakta saklı. Japonların yerli dini Şintoizme ait Ise Tapınağı 1.300 yıldan fazla süredir varlığını sürdürmektedir. 1.300 yıl betonarme bir bina için bile çok uzun bir süre sayılırken, ahşap bir tapınak için inanılmayacak bir süredir. Nasıl olmuştur da bu ahşap tapınak binyıllardır ayakta kalabilmiştir?

Bu sorunun yanıtı binlerce yıldır tapınağı ziyaret edenler için bir sırdı. Ta ki UNESCO’nun devreye girmesine kadar.

Birleşmiş Milletlerin eğitim, bilim ve kültür kurumu UNESCO verdiği bir kararla Ise Tapınağını dünya kültür mirası listesine almayı reddeder. Kültür ve turizm meraklıları bu karara önce inanamazlar ve büyük bir hayal kırıklığına uğrarlar. 1.300 yıldır ayakta kalmayı başarabilen bir ahşap tapınak nasıl olur da dünya kültür mirası listesinde yer almaz? Hele hele böyle bir binanın dünyada başka bir örneği bulunmazken?

UNESCO’nun kararının nedeni ortaya çıktığında insanlar büyük bir şaşkınlığa uğrarlar. Dünyanın bilmediği bir sır aydınlanmıştır. O ana kadar bu gerçeği bilenler sadece tapınağı koruyan rahiplerdir. Rahipler 1.300 yaşından yaşlı bu tapınağın ahşap malzemesi nedeniyle uzun bir süre ayakta kalamayacağını binyıllardır bilmektedirler. Bu nedenle tapınağı yaşatmak için bir çözüm geliştirmişlerdir. Rahipler, yaklaşık yirmi yılda bir tapınağı yıkmaktadırlar. Daha sonra 1.300 yıl önceki tapınağın inşa edildiği ağaçların bulunduğu ormandan kestikleri tahtalarla tapınağı aynı plana göre yeniden inşa etmektedirler. Rahipler bu yıkıp yapma işlemini bugüne kadar 61 kez yapmışlar ve tapınağın şeklini ve dokusunu korumayı başarmışlardır. Bu gerçekten inanılmayacak bir sihirdir aslında.

Dünya ekonomisinin 2007 yılından bu yana gösterdiği zayıf görünüm her an yıkılacak hisse uyandırmaktadır. Bu hissi dünya borç stokunun yüksekliği yaratmaktadır. Bu borç stokunun büyük kısmının dolara endeksli olması dolara olan talebi arttırmaktadır. Piyasalarda dolar bulunamadığı zaman kırılgan dünya ekonomisinin çökmesi olasıdır. Bu nedenle Fed’in piyasalara para enjekte etmesi piyasaları güçlendirmektedir. Tıpkı Ise Tapınağının çökmemesi için ormandan odun taşınarak yeniden yapılması gibi basılan dolarlar da global ekonomi tapınağını ayakta tutmaktadır.

İşte parasal genişleme ve diğer likidite enjekteleriyle yapılmak istenen budur; global ekonomi tapınağını ayakta tutmak!

Hiç yorum yok: