700 trilyon $’lık kısmı BIS (Bank for International Settlements) raporlarında ayrıntılanan, tezgahüstü(over the counter) işlemlerle 1.2 katrilyon $ olduğu tahmin edilen türev işlemler pazarında hararet artmaya devam ediyor. “Kur riski, pozisyon riski, kredi riski taşımıyoruz, tüm yatırımlarımız hedge edilmiş durumda” diye rahatlıkla açıklamalar da bulunan, krizin henüz tepetaklak etmediği kurumlar üzerindeki türev işlem baskıları da giderek kaldırılamaz seviyelere yaklaşıyor. Bu endişeli geri sayım ekonomi üzerinde ne tür etkilerde bulunacak? Bu soru büyük merak konusu. Acaba en büyük balon patlayacak mı?
Türev ürünlerin katrilyon dolar olduğu hesaplanan değeri aslında tamamen itibari, yani kavramsal. Ya da yerel sağduyuyla söylersek hayali. Çünkü hiç kimse gerçek değerlerinin ne olduğunu hesaplayamıyor. Daha açık bir ifadeyle, eğer gerçek değer hesaplamaları yapılırsa, finansal piyasalara ve global ekonomiye öldürücü bir virüs sıçrayabilir.
Dünya milli geliri 78.4 trilyon $, dünya borsalarındaki şirketlerin değeri 50 trilyon $, tüm dünyadaki evlerin değeri 100-150 trilyon $ (rakam tarafımızca ülkelerin milli geliri ve referans ülkeler için hesaplanan bir çarpan kullanılarak elde edilmiş olup kesinlik içermemektedir) olduğu düşünülürse, 1 katrilyon $’lık tsunami’ye evin pencerelerini kapatmaktan öteye bir önlem alınarak korunulamayacağı ortadadır.
Türev ürünlerin itibari değerlerinin ötesinde gerçek değerlerini bilen çok az kişi var. En büyük türev piyasa işlemcileri bile, kendi portföylerinin değerini hesaplayamadıklarını itiraf etmektedirler. Bunu sebebini ise şöyle açıklıyorlar: “Çünkü işlemin karşı tarafındakinin kim olduğu bilinmiyor.”
Türev işlem fiyatlamasını basitçe, bir kontrata başka birinin ödemek istediği tutar olarak açıklayabiliriz. Kontratın değeri aslında suni bir senaryoya dayanır. Eğer A olayı gerçekleşirse, B’nin değeri C olacaktır. Bu anlaşılmaz değerleme modeli, müzik durunca insanların az sayıdaki sandalyeye oturmak için çabaladıkları “sandalye kapmaca” denilen oyuna benzer. Ama daha da garip olan müzik durunca oturacak tek bir sandalyenin bile olmamasıdır.
Hisse senedi piyasaları, Dow Jones endeksinin 4000’e doğru yönlenmesiyle büyük bir baskı altına girmiş görünüyor. Belli belirsiz olan müzik kesilmek üzere. Eğer müzik durursa…
Sanırız ondan sonrasını herkes tahmin edebiliyordur.
Türev ürünlerin katrilyon dolar olduğu hesaplanan değeri aslında tamamen itibari, yani kavramsal. Ya da yerel sağduyuyla söylersek hayali. Çünkü hiç kimse gerçek değerlerinin ne olduğunu hesaplayamıyor. Daha açık bir ifadeyle, eğer gerçek değer hesaplamaları yapılırsa, finansal piyasalara ve global ekonomiye öldürücü bir virüs sıçrayabilir.
Dünya milli geliri 78.4 trilyon $, dünya borsalarındaki şirketlerin değeri 50 trilyon $, tüm dünyadaki evlerin değeri 100-150 trilyon $ (rakam tarafımızca ülkelerin milli geliri ve referans ülkeler için hesaplanan bir çarpan kullanılarak elde edilmiş olup kesinlik içermemektedir) olduğu düşünülürse, 1 katrilyon $’lık tsunami’ye evin pencerelerini kapatmaktan öteye bir önlem alınarak korunulamayacağı ortadadır.
Türev ürünlerin itibari değerlerinin ötesinde gerçek değerlerini bilen çok az kişi var. En büyük türev piyasa işlemcileri bile, kendi portföylerinin değerini hesaplayamadıklarını itiraf etmektedirler. Bunu sebebini ise şöyle açıklıyorlar: “Çünkü işlemin karşı tarafındakinin kim olduğu bilinmiyor.”
Türev işlem fiyatlamasını basitçe, bir kontrata başka birinin ödemek istediği tutar olarak açıklayabiliriz. Kontratın değeri aslında suni bir senaryoya dayanır. Eğer A olayı gerçekleşirse, B’nin değeri C olacaktır. Bu anlaşılmaz değerleme modeli, müzik durunca insanların az sayıdaki sandalyeye oturmak için çabaladıkları “sandalye kapmaca” denilen oyuna benzer. Ama daha da garip olan müzik durunca oturacak tek bir sandalyenin bile olmamasıdır.
Hisse senedi piyasaları, Dow Jones endeksinin 4000’e doğru yönlenmesiyle büyük bir baskı altına girmiş görünüyor. Belli belirsiz olan müzik kesilmek üzere. Eğer müzik durursa…
Sanırız ondan sonrasını herkes tahmin edebiliyordur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder