2 katrilyon $’lık türev ürünler saatli bombasının patlamaya doğru gittiğini daha önceki yazılarımızda defalarca söylemiştik. Birazdan anlatacaklarımız, gergin geri sayımın ne zaman biteceği hakkında herkese bir fikir verecektir sanırız.
Türev ürünlerin piyasaları bugüne kadar en çok meşgul eden parçası kredi tahakkuk (credit default-CDS) swap’larıydı. Yaklaşık 60 trilyon $’lık pazar, balonun küçük ve önemsiz bir parçasını oluşturuyordu. Balonun en büyük kısmı ise 500 trilyon $ tutarındaki faiz oranı (interest rate) swap’larından oluşuyor. BIS raporuna göre tüm türev ürünlerin %80’ininden fazlasını oluşturan bu swap’ların tahmin edilen hacminin 1.5 katrilyon $’dan fazla olduğu öngörülüyor.
Krizin derinleşme evrelerinde adı pek duyulmayan bir çeşit kredi türevi faiz swap’ları. Bir para biriminin farklı vadelerindeki faizleri veya iki faklı para biriminin değişik vadelerdeki faizlerini değiş tokuş etme işlemi diye kısaca tanımlayabileceğimiz yaygın bir işlem türü. Sabit ve değişken faizleri takas eden şeklinin kullanım alanı oldukça geniş.
Otoriteler bugüne kadar yaptıkları değerlendirmelerde faiz swap’larının sıfır risk içerdiğini her fırsatta söylüyorlardı. Tarafların faiz değişim riskinden korunmak için bu enstrumanı kullanması gerektiğini sürekli vurguluyorlardı. Tüm dünyada kullanmayan da yoktu zaten. OCC’nin (Comptroller of Currency) geçen hafta yayınlanan dördüncü çeyrek raporuna göre, ABD bankalarının faiz oranı swap’larından bu çeyrekte 3.4 milyar $ kaybettiğini açıkladı. Önceki dönemle karşılaştırıldığında tam yedi kat fazla. Önce CDS’leri etkileyen virüs şimdi tüm vücuda yayılmaya başlamış gibi gözüküyor. Büyük hacim düşünüldüğünde, faiz swap’larının şu ana kadar gördüğümüz en kötü durumu yaşatacağı güçlü bir olasılık.
Rapora göre CDS’lerin dördüncü çeyrek zararı 9 milyar $. Rakamların giderek büyüdüğü ortada. Rapordaki bir diğer şaşırtıcı durum, 200 trilyon $’lık pazarın %96’sını 5 bankanın elinde tutuyor olması. Bank of America, Citibank, JP Morgan, HSBC USA ve Goldman Sachc. Kalan %4 ise 7000 bankanın. Yani büyük bankalar çok büyük risk altında.
Faiz swap’ları nasıl zarar eder diye birçokları hala düşünüyordur. Cevabı oldukça basit aslında. Finansal kurumlar sabit ya da değişken risklerini karşı tarafa sattıkları bir kontratla, karşı tarafın sabit veya değişken riskleriyle değişiyor. Fakat karşı tarafın batması sonrasında kendi pozisyonlarını hızlıca kapatamamaları zarar olarak mali tablolarına yansıyor. Yani şirketler battıkça zarar da artıyor. Kredi türevlerinin doğasındaki tehlikeyi sanırız herkes anlamaya başlamıştır.
Realitenin iyimserlik ve kötümserlikten önce gelmesi gerektiğini unutmamalıyız.
Türev ürünlerin piyasaları bugüne kadar en çok meşgul eden parçası kredi tahakkuk (credit default-CDS) swap’larıydı. Yaklaşık 60 trilyon $’lık pazar, balonun küçük ve önemsiz bir parçasını oluşturuyordu. Balonun en büyük kısmı ise 500 trilyon $ tutarındaki faiz oranı (interest rate) swap’larından oluşuyor. BIS raporuna göre tüm türev ürünlerin %80’ininden fazlasını oluşturan bu swap’ların tahmin edilen hacminin 1.5 katrilyon $’dan fazla olduğu öngörülüyor.
Krizin derinleşme evrelerinde adı pek duyulmayan bir çeşit kredi türevi faiz swap’ları. Bir para biriminin farklı vadelerindeki faizleri veya iki faklı para biriminin değişik vadelerdeki faizlerini değiş tokuş etme işlemi diye kısaca tanımlayabileceğimiz yaygın bir işlem türü. Sabit ve değişken faizleri takas eden şeklinin kullanım alanı oldukça geniş.
Otoriteler bugüne kadar yaptıkları değerlendirmelerde faiz swap’larının sıfır risk içerdiğini her fırsatta söylüyorlardı. Tarafların faiz değişim riskinden korunmak için bu enstrumanı kullanması gerektiğini sürekli vurguluyorlardı. Tüm dünyada kullanmayan da yoktu zaten. OCC’nin (Comptroller of Currency) geçen hafta yayınlanan dördüncü çeyrek raporuna göre, ABD bankalarının faiz oranı swap’larından bu çeyrekte 3.4 milyar $ kaybettiğini açıkladı. Önceki dönemle karşılaştırıldığında tam yedi kat fazla. Önce CDS’leri etkileyen virüs şimdi tüm vücuda yayılmaya başlamış gibi gözüküyor. Büyük hacim düşünüldüğünde, faiz swap’larının şu ana kadar gördüğümüz en kötü durumu yaşatacağı güçlü bir olasılık.
Rapora göre CDS’lerin dördüncü çeyrek zararı 9 milyar $. Rakamların giderek büyüdüğü ortada. Rapordaki bir diğer şaşırtıcı durum, 200 trilyon $’lık pazarın %96’sını 5 bankanın elinde tutuyor olması. Bank of America, Citibank, JP Morgan, HSBC USA ve Goldman Sachc. Kalan %4 ise 7000 bankanın. Yani büyük bankalar çok büyük risk altında.
Faiz swap’ları nasıl zarar eder diye birçokları hala düşünüyordur. Cevabı oldukça basit aslında. Finansal kurumlar sabit ya da değişken risklerini karşı tarafa sattıkları bir kontratla, karşı tarafın sabit veya değişken riskleriyle değişiyor. Fakat karşı tarafın batması sonrasında kendi pozisyonlarını hızlıca kapatamamaları zarar olarak mali tablolarına yansıyor. Yani şirketler battıkça zarar da artıyor. Kredi türevlerinin doğasındaki tehlikeyi sanırız herkes anlamaya başlamıştır.
Realitenin iyimserlik ve kötümserlikten önce gelmesi gerektiğini unutmamalıyız.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder