Avrupa ve Amerika Merkez Bankalarının piyasaları memnun eden açıklamalarından sonra şimdi herkes hisse senedi piyasalarına hücum etmek üzere. Merkez bankalarının benzer müdahaleleri sonrası geçmişte hisse senedi endeksleri büyük yükselişler göstermişti. Beklenti şimdi de benzer bir sonucun oluşacağı yönünde. Global trendin yükseliş göstereceği açık olduğuna göre ortada cevap verilecek tek soru kalıyor: Hangi hisse senedine yatırım yapmalıyız?
Hangi hisse senedine yatırım yapılması gerektiğini gösteren birçok yöntem vardır. Fakat biz burada en temelini anlatmaya çalışacağız. Şimdi basit bir soruyla başlayalım. Siz olsaydınız, aşağıdaki gibi bir gelir tablosu olan şirkete yatırım yapar mıydınız?
Kokain Satışları………….24.800
Aidatlar……………………..5.100
Haraçlar……………………..2.100
TOPLAM GELİRLER…….32.000
Kokain Satış Maliyeti…5.000
Genel Kurul Ödentisi...5.000
Paralı Savaşçılar…………1.300
Silahlar……………………..2.700
Çete Üyel.Öd.Maaşl…9.500
TOPLAM GİDERLER…..23.500
NET KAR.…………………..8.500
Sanıyoruz gelir tablosundaki kalemler birçoklarına soruyu unutturmuştur. Böyle bir gelir tablosu olamayacağını düşünenler mutlaka vardır. Fakat resmi olmasa da bu gelir tablosu gerçek.
Bu gelir tablosunu daha önce Stephen Dubner ve Steven Levitt’ın Görünmeyen Ekonomi adlı kitabını okuyanlar hatırlayacaklardır. Kitapta, şu an dünyanın önemli ekonomistlerinden sayılan Sudhir Venkatesh’in üniversite yıllarında anketörlük yaparken başına gelen bir olay anlatılır. Suçluların olduğu mahallelerde anket yaparken kendini bir anda suç örgütünün içinde bulur. Çete lideri ile yaptığı anlaşma gereği elde ettiği bilgileri akademik kariyerinde kullanacağına söz verir. Çete lideri ise tuhaf bir merhamet ve anlayış duygusu içinde Venkatesh’in önerisini kabul eder. Çetenin görevi bir çeşit kokain olan Crack satmaktır. Ya da daha açık şekilde söylersek rap şarkıcıları Jay-Z ya da Fifty Cent’in eski işi. Çetenin lideri kitapta J.T. kısaltmasıyla tanımlanan beyaz ve genç bir Amerikalıdır.
J.T. tıpkı şirketlerde olduğu gibi hiyerarşiye dayanan bir iş modeli kurar. Pazarlama ve franchise işine önem vererek geniş bir satış ağı oluşturur. J.T. çetenin lideri olmasına karşın örgütsel hiyerarşinin orta basamaklarındadır ve amacı genel kurul denilen mafya babalarının arasına katılarak gelirlerini arttırmaktır.
J.T. katıldığı bir genel kurulda çete liderleri adına söz alır. Mafya babaları crack satışlarındaki düzensizlikten şikayetçidirler. J.T. hazırladığı mali tabloları ilk kez orada sunar. Satışlardaki mevsimselliği rakamlar ve grafikler ile anlatır. Mafya babaları muhtemelen hayatlarında ilk kez gördükleri mali tablolar ile şaşkına dönmüşlerdir. Toplantı sonrası J.T. artık istediğine ulaşmış ve genel kurula kabul edilmiştir.
Yukarıdaki gelir tablosu J.T’nin gelir tablosuydu ve mafya babaları bu tabloya yatırım yapmışlardı. Peki kimdi bu J.T.?
Kitapta anlatıldığı kadarıyla istediğini elde ettikten sonra yakalanmış ve hapse atılmıştı. Üniversitede iş idaresi okumuş ve mezun olunca bir şirkette çalışmıştı. Fakat şirket ortamının onu kısa zamanda zengin etmeyeceğini anlamıştı. Daha sonra crack satıcılığı işine girmişti. Okulda öğrendiği bilgileri kullanarak bir iş modeli kurmuştu. Çalışma sistemi McDonald’s sistemi ile aynıydı. Katı hiyerarşi, kalite standardı, iş disiplini ve işe göre ücret. Veri toplamanın ve yeni pazarlar bulmanın önemini daha önceki iş yerinden biliyordu. Bu nedenle daima yeni iş stratejileri yaratıyordu. Çalıştırdığı insanların özlük haklarına da dikkat ediyor ve öldürülen üyelerin ailelerine ölüm tazminatı veriyordu. Yaptığı işten mutluydu fakat yine de canını sıkan bir şey vardı. Şirketinde çalışan siyahların arasında tek beyaz ve tek üniversite okumuş kişiydi. Yani yalnızdı. İşte Venkatesh’in garip teklifine gösterdiği merhametin sebebi de buydu. Kısaca J.T. yaptığı işle değil ama iş yapış şekliyle tam bir irrasyoneldi.
Yazının girişinde verdiğimiz J.T.’nin gelir tablosu yatırım yapılacak bir hisse senedinde ilk dikkat edilmesi gereken yerdir. Şirketin faaliyetlerinden sonra ne kadar kar yarattığı o şirketin geleceği açısından en önemli işarettir. J.T.’nin işine baktığımızda 8.500 dolar tutarındaki karı satışlarının yaklaşık %27’sini oluşturuyordu ki bu onun neden genel kurula kabul edildiğini açıklıyordu. Çünkü oldukça yüksek bir kar marjı yakalamıştı ve yarattığı bu model genel kurul üyelerine bol para kazandırıyordu.
Elbette ki tüm şirketler crack satıcısı J.T.’nin işi kadar karlı olmayacaktır. Fakat bir hisse senedi satın almak sizi o şirketin genel kurul üyesi yapacaktır. Öyleyse, siz siz olun, yatırım yapacağınız şirketin gelir tablosuna bakmayı ihmal etmeyin.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder