Piyasalar büyük merkez bankalarının piyasalara müdahale ederek nakit enjekte etmesi beklentilerine kilitlenmiş durumda. Likidite enjekte etme işlemi nasıl olursa olsun hisse senedi piyasalarının işine yarıyor. Merkez bankaları tahvil de alsalar, sorunlu varlık da alsalar ya da herhangi bir şekilde bankalara ödünç de verseler olacak şey aynı: Hisse senedi fiyatları artışa geçecek.
Merkez bankaları için bu işlem aslında bir görev. Çünkü ekonomiyi yöneten politikler, bozulan ekonomik koşulların yaşatacağı etkileri ortaya çıkarmamak için piyasaları rahatlatan bu nakit pompalama işlemini merkez bankalarına daha önceden emretmiş durumdalar. Yani aslında her halükarda merkez bankaları piyasaya para sürmek zorundalar. Aksi takdirde zaten bozuk olan reel ekonomik dengesizlikler daha da açığa çıkacak. Piyasaya enjekte edilen para ağırlıklı olarak getirinin en yüksek olduğu hisse senedi piyasalarına akacağı için hisse senedi endekslerinin parlak görüntüsü bozuk ekonomik şartların önünde ilüzyon yaratarak gerçekleri gizleyecek. Böylece herkes piyasalara daha çok saldıracak. Hisse senedi almak için kuyruğa girecek ve son 4 yıldır yaşanan geçici parlaklık yeniden yaşanacak. Peki, merkez bankalarının piyasaya para enjekte etme yükümlülüğü artık herkesin bildiği bir gerçekse; nasıl oluyor da merkez bankaları nakit enjekte işlemini yapmak istemezmiş gibi görünüyorlar?
“Piyasaların gözü merkez bankalarında” başlıklı haberler neden aylardır ekonomi manşetlerindeki yer alırken; merkez bankaları bu görevini sürekli bir erteleme telaşı içinde? Piyasaları coşturacağı neredeyse kesin olan bir işlem merkez bankaları tarafından neden geciktiriliyor?
Aslında bu sorunun yanıtı Mark Twain’in 1876 yılında yazdığı Tom Sawyer’ın Maceraları adlı romanında saklı. İsyankar, akıllı, alıngan tavırlı ama parlak fikirli Tom Sawyer karakterini birçok kişi hatırlayacaktır. Sıkı disiplinli Polly adlı halası ile yaşayan Tom Sawyer’ın yaratıcı zekası her zaman onu sıkıntıdan kurtarır. Tıpkı halasının verdiği çit boyama görevinde olduğu gibi.
Polly Hala, boyası aşınan çitleri boyama görevini Tom Sawyer’a verir. Fakat Tom bu sıkıcı görevden hiç hoşlanmaz. Üstelik çitleri boyarken arkadaşlarının alay dolu gülüşmelerine de katlanmak zorundadır. Derken Tom’un aklına parlak bir fikir gelir. İşten hoşlanıyormuş gibi görünerek çitleri boyamaya başlar. Yaptığı işten büyük zevk alır gibidir. Arkadaşları anlamsız gözlerle Tom’u izlemektedirler. Tom arkadaşlarına dönerek, “Hayatımda bu kadar zevkli bir iş yapmadım” der. “Böyle bir zevki insan ömründe kaç kere yaşar?”
Tom’un sözlerini işiten arkadaşları büyük bir meraka kapılırlar ve boyama işini merak ederler. Tom’dan fırçayı alarak kendilerinin de boyamak istediğini söylerler. Tom bir an düşünür ve yapılan teklifi ret eder. Arkadaşları şaşkın ve mutsuzdurlar. Fakat Tom onların bu halini görünce dayanamaz. Kabul ettiğini söyler. Fakat bir şartı vardır. Böyle zevkli bir iş için herkes kendisine para ödeyecektir. Arkadaşları bu öneriyi kabul ederler ve Tom’a istediği parayı öderler. Tom da onlara fırçaları verir. Bu alışveriş sonrasında Tom’un arkadaşları o kadar mutlu olurlar ki çitleri boyarken hayatlarının en zevkli işini yapar gibidirler.
Yazımızın başına dönersek Merkez Bankalarının piyasalara nakit pompalamak için neden beklediklerini sormuştuk. Tom’un çitleri boyamak için fırçaları arkadaşlarına vermedeki isteksiz hali, FED ve ECB’nin piyasalara para sürmeyi sürekli ertelemeleri ile aynı nedene dayanmaktadır. Bu iki merkez bankası piyasalara ne kadar geç para sürerse, piyasa oyuncuları üzerinde etkisini o kadar arttıracak ve piyasaya para sürüldüğünde Tom’un arkadaşları boyama işinden zevk aldığı gibi yatırımcılar da hisse senedi piyasalarına sardırarak daha büyük bir balon oluşturacaklardır. Böylelikle bozulan global ekonominin önlenemez etkileri ertelenmeye çalışılacaktır. Kısacası fırçalar ne kadar geç verilirse yani nakit ne kadar geç enjekte edilirse, piyasa oyuncuları o kadar çok mutlu olacaklar ve piyasaya daha bir coşkuyla saldıracaklardır.
İnsan davranışlarının önemli bir kuralı vardır. Birinin bir şeyi çok istemesini sağlamak için yapılması gereken o şeyin elde edilmesini zorlaştırmaktır. Merkez bankalarının piyasaya para sürme işini sürekli ertelemeleri de bu nedenledir. İşte bu Tom Sawyer mucizesidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder