Amerikan kongresi ve vatandaşların artan baskısı sonucu sigorta şirketi AIG (American International GROUP), devletten aldığı milyar dolarları nereye harcadığını açıklamak zorunda kaldı. Açıklanan listeye göre;
Goldman Sachs’a 12.9 milyar $,
Merrill Lynch’e 6.8 milyar $,
Bank of America’ya 5.2 milyar $,
Wachovia’ya 1.5 milyar $,
Societe Generale’e 11.9 milyar $
Deutsche Bank’a 11.8 milyar $,
Barclays’e 8.5 milyar $,
UBS’e 5 milyar $
ödenmiş gözüküyor. Toplamda 80 şirkete ödenen 105 milyar $. Yani devletten alınan 170 milyar $’ın neredeyse üçte ikisi.
Dolaylı yoldan ABD “de facto kamulaştırması” Avrupa bankalarına bile ulaşmış görünüyor. Bundan daha trajikomik olanı, Goldman Sachs’ın AIG’de önemli bir yatırımının olmadığını daha önceden açıklamasıydı. Demek ki 13 milyar $ milyonerlerin pokeri için önemli bir tutar değil.
Goldman bu parayı neden aldı?
Goldman, AIG’de önemli bir yatırımının olmadığını söylerken yalan mı söylemişti?.. Hayır. Goldman doğruyu söylüyordu ama kendi açısından. Neden mi?
Basit bir örnekle izah etmeye çalışalım. Goldman, AIG’den belli şirketlerin (muhtemelen Lehman Brothers) tahakkuk ihtimaline karşı kendini korumak için kredi tahakkuk swap’ı (credit default swap-CDS) satın almıştı. Ama elinde bu şirketlerin (muhtemelen Lehman Brothers) bonoları mevcut değildi. Yani spekülatif bir işlem yapmıştı. Tıpkı kısa pozisyon alınan bir opsiyon kontrat satın alma gibi. Üstelik sigorta edilecek bono olmadığı için düşük de bir ücret ödemişti bu CDS’ler için. İşte bu nedenle Goldman AIG’de önemli bir yatırımı olmadığı açıklamasını yapmıştı. Çünkü portföyünde tahakkuka uğrayacak bono taşımıyordu.
Sonrasında olanları anlamışsınızdır. Lehman’ın iflas etmesi sonrasında Goldman elindeki CDS’lerin karşılığını talep etti AIG’den. Sanki elinde o kadar bono varmış gibi. Societe Generale ve Deutsche Bank da aynı yoldan gitmişti. Onlar da portföylerinde şirket bonosu taşımadıkları halde, CDS’lerden spekülatif amaçlı bolca satın almışlardı. Çıplak açığa satılan (naked short sale) Lehman bonoları AIG’yle sigortalanmış, böylece iflas büyük bir bonus yaratmıştı.
Kredi tahakkuk riskine karşı koruduğu varsayılan bu enstrumanlar, maalesef bir kumar aracı gibi kullanılmışlardır. Akrep ve kaplumbağa hikayesindeki gibi doğalarındaki tehlike her zaman görmezden gelinmiştir. Lehman’ın iflasından çıkar sağlanması ise ahlaki çöküşün (moral hazard) bir diğer önemli göstergesidir. Ama herhalde en önemli ahlaki çöküş abidesi, neredeyse tuvalet havlusunu bile sigortalayan AIG’dir.
Goldman Sachs’a 12.9 milyar $,
Merrill Lynch’e 6.8 milyar $,
Bank of America’ya 5.2 milyar $,
Wachovia’ya 1.5 milyar $,
Societe Generale’e 11.9 milyar $
Deutsche Bank’a 11.8 milyar $,
Barclays’e 8.5 milyar $,
UBS’e 5 milyar $
ödenmiş gözüküyor. Toplamda 80 şirkete ödenen 105 milyar $. Yani devletten alınan 170 milyar $’ın neredeyse üçte ikisi.
Dolaylı yoldan ABD “de facto kamulaştırması” Avrupa bankalarına bile ulaşmış görünüyor. Bundan daha trajikomik olanı, Goldman Sachs’ın AIG’de önemli bir yatırımının olmadığını daha önceden açıklamasıydı. Demek ki 13 milyar $ milyonerlerin pokeri için önemli bir tutar değil.
Goldman bu parayı neden aldı?
Goldman, AIG’de önemli bir yatırımının olmadığını söylerken yalan mı söylemişti?.. Hayır. Goldman doğruyu söylüyordu ama kendi açısından. Neden mi?
Basit bir örnekle izah etmeye çalışalım. Goldman, AIG’den belli şirketlerin (muhtemelen Lehman Brothers) tahakkuk ihtimaline karşı kendini korumak için kredi tahakkuk swap’ı (credit default swap-CDS) satın almıştı. Ama elinde bu şirketlerin (muhtemelen Lehman Brothers) bonoları mevcut değildi. Yani spekülatif bir işlem yapmıştı. Tıpkı kısa pozisyon alınan bir opsiyon kontrat satın alma gibi. Üstelik sigorta edilecek bono olmadığı için düşük de bir ücret ödemişti bu CDS’ler için. İşte bu nedenle Goldman AIG’de önemli bir yatırımı olmadığı açıklamasını yapmıştı. Çünkü portföyünde tahakkuka uğrayacak bono taşımıyordu.
Sonrasında olanları anlamışsınızdır. Lehman’ın iflas etmesi sonrasında Goldman elindeki CDS’lerin karşılığını talep etti AIG’den. Sanki elinde o kadar bono varmış gibi. Societe Generale ve Deutsche Bank da aynı yoldan gitmişti. Onlar da portföylerinde şirket bonosu taşımadıkları halde, CDS’lerden spekülatif amaçlı bolca satın almışlardı. Çıplak açığa satılan (naked short sale) Lehman bonoları AIG’yle sigortalanmış, böylece iflas büyük bir bonus yaratmıştı.
Kredi tahakkuk riskine karşı koruduğu varsayılan bu enstrumanlar, maalesef bir kumar aracı gibi kullanılmışlardır. Akrep ve kaplumbağa hikayesindeki gibi doğalarındaki tehlike her zaman görmezden gelinmiştir. Lehman’ın iflasından çıkar sağlanması ise ahlaki çöküşün (moral hazard) bir diğer önemli göstergesidir. Ama herhalde en önemli ahlaki çöküş abidesi, neredeyse tuvalet havlusunu bile sigortalayan AIG’dir.
1 yorum:
Ben almanyadan sevgi, gercekten cok guzel bir blog, eger twitter veya facebook sayfasi varsa hemen
ekliycegim.
Yorum Gönder