2009, finansal krizin düzelmesi için ümitlerin tazeleneceği bir yıl olarak tahmin ediliyordu ama öyle olmadı. Dün İtalya’daki bono skandalından sonra, bugün de kötü haber Almanya’dan geldi. Forbes dergisinin 2007 yılında yaptığı sıralamada, dünyanın en zengin 44. kişisi Adolf Merckle, aşırı borç nedeniyle intihar etti.
Bu vahim olayın olası ekonomik nedenleri, global krizin önemli boyutlarını tüm açıklığıyla aksettiriyor. Ama önce şöyle bir geriye dönüş yapıp, bazı satır başlarını yeniden hatırlayalım.
10 Aralık 2008’de yayınladığımız En Büyük Balon: Türev Ürünler başlıklı yazımızda, 1,2 katrilyon $’lık türev ürünler pazarının, tanımlanamayan büyük riskler taşıdığından bahsetmiştik. Devam eden yazılarımızda, riske karşı korunma imkanı sağlayan bu kompleks yapıların, ruhlarının derinliklerinde karanlık dürtüler taşıdığını ve bu kara deliklerin zaman içinde tarifsiz çöküşlere sebebiyet verebileceğinden bahsettik.
Birkaç ay içinde, 3 trilyon $’dan 1 trilyon $ seviyesine varlık erimesi yaşayan hedge fonların, tüm işlemlerinin türev enstrumanlara bağlı olması, bu riskin önemli dışavurumlarındandı. Fransız bankası Societe Generale’i 50 milyar Euro tutarında türev işlem yaparak 7.2 milyar $ zarara uğratan Jerome Kerviel bir diğer çarpıcı göstergeydi. Ve sonuncusu, 50 milyar $’lık Ponzi şemasını yaratan Bernard Madoff’tu.
Masum gibi algılanan türev işlemlerin neden olduğu kayıplara sadece birkaç örnek. Gelelim bugünkü trajedinin sebebine.
Dünya çimento piyasasının lideri ve 4. büyük firması HeidelbergCement’in en büyük ortağı (%80 pay ile) Merckle’i intihara sürükleyen 6.7 milyar $ borcun arkasında da basit bir türev işlem var. Geçtiğimiz yaz ortalarında Merckle, Volkswagen(VW) hisselerinde kısa pozisyon aldı. Yani VW hisselerinin fiyatının düşeceğini öngörerek, ileride daha düşük bir fiyattan geri almak üzere açığa satış yaptı. Satış ve alış fiyatları arasındaki farkı kar olarak cebine indirecekti. Fakat işler düşündüğü gibi gitmedi. VW hisseleri birden artmaya başladı. Porsche’nin, VW’deki ek hisse senedi satın alma opsiyonunu kullanma kararını açıklaması, Porsche’yi market kapütülizasyon yöntemine göre dünyanın en büyük şirketi yaparken, VW hisselerine de keskin bir yükseliş yaşattı. Bu değer artışı Merckle’e fazlasıyla pahalıya patladı ve çöküşün eşiğine getirdi.
Global krizin en önemli sosyal boyutu “ahlaki çöküş”, bir kere daha kendini gösterdi. Açgözlülük ve hırs bir kere daha iş başında. Para sevgisi ise bunun açık bir manifestosu. Belki de bu olayda sevindirici tek taraf, Merckle’in kendini önüne attığı trenin bir yük treni olması. Eğer bir yolcu treni olsaydı, içindeki insanların haksız yere bir travma yaşamaları, istenmeyen bir durum olurdu hiç şüphesiz.
Bu vahim olayın olası ekonomik nedenleri, global krizin önemli boyutlarını tüm açıklığıyla aksettiriyor. Ama önce şöyle bir geriye dönüş yapıp, bazı satır başlarını yeniden hatırlayalım.
10 Aralık 2008’de yayınladığımız En Büyük Balon: Türev Ürünler başlıklı yazımızda, 1,2 katrilyon $’lık türev ürünler pazarının, tanımlanamayan büyük riskler taşıdığından bahsetmiştik. Devam eden yazılarımızda, riske karşı korunma imkanı sağlayan bu kompleks yapıların, ruhlarının derinliklerinde karanlık dürtüler taşıdığını ve bu kara deliklerin zaman içinde tarifsiz çöküşlere sebebiyet verebileceğinden bahsettik.
Birkaç ay içinde, 3 trilyon $’dan 1 trilyon $ seviyesine varlık erimesi yaşayan hedge fonların, tüm işlemlerinin türev enstrumanlara bağlı olması, bu riskin önemli dışavurumlarındandı. Fransız bankası Societe Generale’i 50 milyar Euro tutarında türev işlem yaparak 7.2 milyar $ zarara uğratan Jerome Kerviel bir diğer çarpıcı göstergeydi. Ve sonuncusu, 50 milyar $’lık Ponzi şemasını yaratan Bernard Madoff’tu.
Masum gibi algılanan türev işlemlerin neden olduğu kayıplara sadece birkaç örnek. Gelelim bugünkü trajedinin sebebine.
Dünya çimento piyasasının lideri ve 4. büyük firması HeidelbergCement’in en büyük ortağı (%80 pay ile) Merckle’i intihara sürükleyen 6.7 milyar $ borcun arkasında da basit bir türev işlem var. Geçtiğimiz yaz ortalarında Merckle, Volkswagen(VW) hisselerinde kısa pozisyon aldı. Yani VW hisselerinin fiyatının düşeceğini öngörerek, ileride daha düşük bir fiyattan geri almak üzere açığa satış yaptı. Satış ve alış fiyatları arasındaki farkı kar olarak cebine indirecekti. Fakat işler düşündüğü gibi gitmedi. VW hisseleri birden artmaya başladı. Porsche’nin, VW’deki ek hisse senedi satın alma opsiyonunu kullanma kararını açıklaması, Porsche’yi market kapütülizasyon yöntemine göre dünyanın en büyük şirketi yaparken, VW hisselerine de keskin bir yükseliş yaşattı. Bu değer artışı Merckle’e fazlasıyla pahalıya patladı ve çöküşün eşiğine getirdi.
Global krizin en önemli sosyal boyutu “ahlaki çöküş”, bir kere daha kendini gösterdi. Açgözlülük ve hırs bir kere daha iş başında. Para sevgisi ise bunun açık bir manifestosu. Belki de bu olayda sevindirici tek taraf, Merckle’in kendini önüne attığı trenin bir yük treni olması. Eğer bir yolcu treni olsaydı, içindeki insanların haksız yere bir travma yaşamaları, istenmeyen bir durum olurdu hiç şüphesiz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder