Facebook’un metal detektörü!

Facebook 16 milyar dolarlık halka arzı ile ABD tarihinin en büyük halka arzını nihayet gerçekleştirdi. Facebook’un şu anki hisse senedi fiyatıyla toplam değeri 105 milyar dolar düzeylerinde. 900 milyon kayıtlı hesabıyla Facebook’un ulaştığı piyasa değeri herkesi şaşırtmış durumda. Çünkü bir şirketin gelirlerinin 30 katı bir piyasa değerine sahip olması hiçbir değerleme modeline göre anlaşılabilir bir sonuç değil. Facebook’un herkes tarafından tartışılan bu yüksek piyasa değeri ne kadar gerçekçi? Şirket değerleme modelleri neden Facebook’un değerini ortaya koymada herkes tarafından kabul edilebilir bir değer oluşturamadı?

ABD’nin 20. Başkanı James Garfield 1881 yılı Temmuz ayında henüz altı aylık başkanken uğradığı silahlı saldırı sonucu yaralanır. Doktorları 3 ay boyunca kendisini hayatta tutmalarına karşın, kurşunun vücuttaki yerinin bulunamaması sonucu durumu giderek kötüleşir. Bu dönemde doktorların kurşunu bulmak adına yaptıkları hatalı uygulamalar sağlık durumunu iyice bozar. J.Garfield’in vücuduna saplanan kurşunun yerini bulmak üzere dönemin önemli bilim adamlarından Alexander Graham Bell’den bir cihaz yapması istenir. Bell, tarihin ilk metal detektörünü yapar ve bu cihaz kullanılarak kurşunun yeri bulunmaya çalışılır. Fakat J.Garfield’in yattığı yatağın yaylarının demirden olması detektörün olumlu sonuç vermesine mani olur ve kurşunun yeri tespit edilemez. Pisagor’un teoremlerinden birinin ispatını da sunan metamatikçi J.Garfield tüm müdahalelere rağmen kurtarılamaz ve 1881 yılı Eylül ayında ölür.

Facebook, bir sosyal medya şirketi. Klasik üretim veya hizmet şirketleri ürettikleri mal ve hizmeti müşterilerine satarken, sosyal medya platformlarında (şirketlerinde) kullanıcılar tarafından üretilen içerik diğer kullanıcılarla bedelsiz bir şekilde paylaşılır. Daha basit bir ifadeyle sosyal medya, müşteri tarafından üretilen şeyin başka bir müşteriye ücretsiz olarak sunulması platformları olarak da ifade edilebilir. İşte Facebook bunların en ünlülerinden biri. Hatta belki en ünlüsü.

İnternetten yayın yapan sosyal medya siteleri ile kişilere etkili bir şekilde ulaşılması kısa bir süre içinde dünya ticaretinin bu ağlar üzerinde şekillenmesine neden olmuştur. Bugün dünyada tüm şirketler bu sosyal ağları kullanarak pazarlama ve satış politikalarına yön vermekte, inovasyon ruhlarını güçlendirmekte ve geri bildirimleri anında alarak vizyonlarını yenileyebilmektedirler. Sosyal medya artık herkesin içinde veya üzerinde yaşadığı bir alan haline gelmiştir. Sadece Facebook’taki 1 milyara yakın hesap bu gerçeği en açık şekilde göstermektedir. İnsanlar ve şirketler sosyal medya aktivitelerini giderek arttırırken, sosyal medyanın gücünün gelecekte daha da artacağından emindirler. Bu son derece mantıklı bir yaklaşım olarak değerlendirilmektedir.

İşte yatırımcıların Facebook’u değerlendirirken kullandıkları yaklaşım ve değerleme modeli de budur. Tüm dünyanın içinde olduğu sosyal medyanın gelecekte daha da değerli olacağı yatırımcıların da düşündüğü şeydir. O nedenle Facebook’un değeri tüm değerleme modellerinin öngörebileceğinden daha yüksek belirlenmiştir.

James Garfield’ın yatağındaki metal yayların, detektörün düzgün şekilde çalışmasına mani olması gibi bugün tüm dünyanın içinde olduğu sosyal medya şirketlerinin değerlendirilmesi de değerleyicilerin sosyal medya içinde veya üzerinde olması nedeniyle objektif kriterler ile yapılamamıştır. Yatırımcıların sosyal medya ile derin bağlılıkları ve bunun gelecekte de devam edeceği yönündeki güçlü beklentileri değerlemenin beklentilerin üzerinde gerçekleşmesine neden olmuştur. Yıllık gelirlerinin neredeyse otuz katında belirlenen şirket değeri de bu irrasyonelliğin en çarpıcı yanı olarak öne çıkmaktadır.

Artık herkesin bir parçası olduğu sosyal medyada hangi tarafsız detektörü kullanırsanız kullanın çalışması mümkün değildir. Çünkü alttaki yatağın yayları kurşundur.